مراقبه شاید در ابتدا سخت و بی‌فایده به نظر برسد، اما با شروع آن و مشاهده‌ی اثرات مثبتی که بر ذهن و جسم دارد به انجام آن ترغیب می‌شوید. برای شروع می‌توانید از روزی دو دقیقه شروع کنید. همین مقدار کم، به مرور زمان به یک عادت دائمی و پایدار تبدیل می‌شود. شاید دو دقیقه مراقبه تأثیر قابل توجهی نداشته باشد، اما این کار را به یک عادت روزانه تبدیل می‌کند.

اما مراقبه چطور باعث آرامش جسمی و روحی ما می‌شود؟ این عادت چطور می‌تواند بر ذهن و مغز ما تأثیرگذار باشد؟ ابتدا باید به یک سؤال اصلی و مهم پاسخ دهیم:

مدیتیشن یا مراقبه چیست؟

روش‌های متفاوتی برای مراقبه وجود دارد. دو شیوه از انجام مراقبه که معمولا مورد توجه تحقیقات علمی قرار می‌گیرد؛ یکی توجه متمرکز یا مدیتیشن تمرکزی و دیگری مراقبه‌ی نظارت باز است.

مراقبه‌ی تمرکزی زمانی است که شما روی یک چیز خاص تمرکز می‌کنید، مثلا روی نفس کشیدن، یکی از احساسات دورنی‌تان یا حتی یک شی بیرونی. نکته‌ی اصلی در این نوع مراقبه این است که شما باید کاملا روی یک چیز تمرکز داشته باشید و اگر توجه‌تان منحرف شد، دوباره تمرکز کنید.

در نوع دوم مراقبه یعنی مراقبه‌ی نظارت باز، شما بر تمام چیزهایی تمرکز می‌کنید که اطراف شما اتفاق می‌افتد. در واقع بدون اینکه به چیزی واکنش نشان بدهید، فقط ملاحظه و نظارت می‌کنید.

در هنگام مراقبه، چه اتفاقی در مغز می‌افتد؟

جالب‌ترین قسمت مراقبه همین جاست؛ اتفاقاتی که داخل مغز می‌افتد. دانشمندان با استفاده از فناوری‌های جدید نظیر اف‌ ام‌ آر‌ آی (fMRI)، اطلاعات دقیق‌تر و کامل‌تری درباره‌ی اتفاقات هنگام مراقبه در مغز به دست آورده‌اند. تاثیر تمرکز بر جوانسازی مغز

تفاوت کلی بین انجام مراقبه و عدم انجامش، این است که مغز ما هنگام مراقبه، پردازش سریع و فعال اطلاعات را که همواره در حال انجام آن است، متوقف می‌کند. مغز ما شروع به نمایش کاهش امواج بتا می‌کند؛ امواجی که نشان‌دهنده‌ی عملیات پردازش اطلاعات در مغز هستند. این تغییرات حتی پس از ۲۰ دقیقه مراقبه، در صورتی که قبلا آن را انجام نداده باشیم، خود را نشان می‌دهند.

اغلب مردم مغز را مانند یک عضله نمی دانند بلکه آن را عضوی در سر خود تصور می کنند که خاطرات را ذخیره کرده و انسان را قادر به تفکر می کند. اما با انجام تمرین های مناسب کنترل ذهن، به زودی درخواهید یافت که مغز بسیار شبیه یک عضله عمل می کند. وقتی شروع به تمرین دادن مغز خود کنید، کم کم به این مساله پی خواهید برد و کشف می کنید که می توانید کارهای خیلی بیشتری نسبت به آن چه همواره فکر می کردید، با مغز و ذهن خود انجام دهید.

چگونه مغز بهتر و کنترل ذهن داشته باشیم؟

بر طبق نظر دانشمندان، مغز و تحصیل تقریبا مترادف هستند. کودکان باید برای یادگیری مهارت های جدید، مرتبا تمرین کنند. بدون تمرین، مهارت های جدید از بین می روند. اگر از مهارت های جدیدتان استفاده نکنید، به زودی آن ها را از دست خواهید داد. این مساله همان قدر که در مورد مهارت های شناختی درست است، درباره عضلات و کنترل ذهن نیز صدق می کند. تاثیر تمرکز بر جوانسازی مغز

سلول های مغزی برای این که سالم بمانند، همانند عضلات احتیاج به ورزش و تمرین در قالب تحصیل یا سایر فعالیت های محرک دارند. محققان دریافته اند که توانایی خارق العاده مغز برای تغییر فیزیکی و قدرتمندتر شدن از طریق انجام تمرینات مرتبط در سراسر زندگی انسان باقی می ماند، در صورتی که در گذشته عقیده بر این بود که این توانایی فقط محدود به دوران بچگی انسان هاست.

دانشمندان معتقدند تمرین های فکری منجر به تغییرات فیزیکی در مغز شده و سبب کنترل ذهن می شود، ارتباطات میان سلول های مغزی به نام سیناپس را تقویت کرده و ارتباطات جدید می سازند. این تغییرات فیزیکی ممکن است طی چند ثانیه به وجود بیایند، مانند زمانی که توجهمان را به موضوع دیگری منعطف می کنیم یا ممکن است طی ساعات و روزهای متوالی حادث شوند.